1933, 11 lipca, Charków – Raport W. Balickiego  dla Józefa Stalina i Henryka Jagody o przebiegu śledztwa w sprawie „Polskiej Organizacji Wojskowej” na Ukrainie.

 

Do rąk własnych

 

CK WKB(b) tow. Stalin

OGPU tow. Jagoda

 

Raport

 

            Według zeznań byłego posła polskiego sejmu Prystupy, byłego członka Politbiura KC przybyłego do nas z zagranicy Kopacza-Hołodnego, byłego sekretarza Bohdana Winnyczenki oraz byłego członka KC PPS-Lewicy agenta drugiego oddziału Polskiego Sztabu Generalnego i naczelnika biura POW - Łapińskiego, w skład moskiewskiego POW oprócz wymienionych w poprzednim raporcie wchodzili:

Sochacki-Bratkowski - były sekretarz PPS, agent drugiego oddziału Polskiego Sztabu Generalnego, z którym pozostawał w bezpośrednim kontakcie;

Kostrzewa – polska szlachcianka, lider przedwojennej PPS oraz frakcji rozłamowej w KPP, autorka prawicowo-oportunistycznej koncepcji. Usunięta z KPP za działalność rozkładową pracowała w aparacie WSNCh w Moskwie;

Hubert – były zastępca ministra przy Galicyjskim Komitecie Rewolucyjnym, były pełnomocnik polsko-radzieckiej komisji repatriacyjnej w Kijowie, polski agent, były członek kijowskiej POW;

Skarbek – były członek Komitetu Okręgowego Partii w Czernichowie;

Antoniewicz – Polak były wykładowca Wojskowej Szkoły na Ukrainie, obecnie zastępca kierownika jednej ze szkół w Moskwie;

Julski – Polak pracownik Kominternu;

Sochacki-Bratkowski był powiązany w Moskwie z członkiem moskiewskiego ośrodka UWO Fed-Beem, utrzymywał stały kontakt ze znajdującym się w Kijowie ukraińskim ośrodkiem POW, kierownikiem którego był jego brat Stefan Sochacki;

Prystupa zeznaje, że Zagraniczne Biuro Pomocy przy CK KP(b)U przez cały okres swego istnienia służyło jako legalna przykrywka dla kontrrewolucyjnej działalności POW, członkowie której, jako polityczni emigranci, umieszczani byli w różnych instytucjach kontrolowanych przez elementy kontrrewolucyjne.

W ten sposób w ciągu dwóch lat przybyło ponad 20 polskich agentów, których Sochacki i Skarbek umieścili w różnych instytucjach celem działalności na rzecz Polski.

Aresztowany przez nas były sekretarz Politbiura CK KPZU Bereziński zeznaje, że wspólnie z aresztowanymi przez nas posłami polskiego sejmu Wojtiukiem i Prystupą spotkał się z członkiem POW – Królikowskim, który przybył do Charkowa w celu nawiązania kontaktów oraz przygotowania akcji powstańczych na Ukrainie.

Ustalono, że POW prowadziła na Ukrainie, zwłaszcza zaś na Prawobrzeżu, szeroko zakrojoną działalność szpiegowską, w rezultacie czego z kijowskiego sektora POW do Polskiego Sztabu Generalnego trafiły następujące materiały:

a) o charakterze politycznym na temat:

- sytuacji wewnątrzpartyjnej,

- tajnych decyzji Kominternu szczególnie w stosunku do KPP i KPZU,

- członków partii skierowanych do działalności podziemnej zagranicą, którzy po przekroczeniu granicy aresztowani byli przez Polaków;

b) o charakterze wojskowym na temat:

- sytuacji RKKA stacjonujących w Berdyczowie i Humaniu,

- oddziałów lotniczych w Kijowie,

- sytuacji oddziałów przygranicznych w Sławucie i Kamieńcu Podolskim,

- sytuacji w Dnieprowej Floty Wojennej,

- sytuacji w porcie odeskim oraz we Flocie Czarnomorskiej,

- fotografii i planów stacji kolejowych na Prawobrzeżu,

- planów większych miast na Ukrainie z dyslokacją fabryk, instytucji, itp.

c) o charakterze ekonomicznym na temat:

- zakładów energetycznych w dużych miastach Ukrainy,

- zaopatrzenia w żywność.

Materiały te opracowywał i przesyłał kierownik kijowskiego oddziału POW - Stefan Sochacki.

Protokoły zeznań wysyłam.

 

 

Przedstawiciel GPU USSR                                                                 [W. Balicki]

 

11 lipca 1933 r.

Charków

 

Oryginał, maszynopis w języku rosyjskim.

DA SBU. Zbiór dokumentów. Wybór.