1933, 22 listopada, Kijów – Zeznania aresztowanej pod zarzutem działalności w POW Z. Halkiewicz odnośnie „materiałów szpiegowskich, wysłanych przez POW do Polski”.

 

 

Zeznania Z. K. Halkiewicz z dnia 22 XI 1933 r.*

 

 

Pytanie: co wam wiadomo o materiałach wysyłanych do Polski?

Odpowiedź: znaczna część materiałów zebranych w wyniku działalności szpiegowskiej i wysyłanych do Polski z reguły była przedrukowywana. Przedruk materiałów w okresie 1925-1929 z tego co wiem zlecono Miller, która pracowała dorywczo w szkole partyjnej i pod osłoną tej pracy drukowała materiały POW. Jednocześnie w tymże okresie do przedrukowywania materiałów wykorzystywano niekiedy i mnie.

W ostatnim czasie wiele materiałów powielała Kudraszowa – maszynistka, sekretarka szkoły partyjnej. Przekazywała te materiały do Konsulatu. Zajmowała się tym również maszynistka PTP - nazwiska nie pamiętam. Poczynając od 1929 r. większą część materiału drukowałam ja. Przez długi czas miałam w domu maszynę i pod pretekstem pracy dla Sorabkopa, DWU i innych, drukowałam peowiackie materiały. Materiały do przedruku otrzymywałam od Skarbka, Politura, Bolina i Konarskiego. Z przedrukowywanych przeze mnie materiałów, które następnie były wysyłane do Polski, przypominam sobie następujące:

 

I. Dotyczące wsi:

 

1. Informacja o nastrojach ludności polskiej i jej stosunku do władzy radzieckiej,

2. O kampaniach prowadzonych na wsi i oporze wobec nich,

3. O organizacji grup partyzanckich na wsi i przygotowaniu gruntu pod interwencję,

4. O działalności w związku z wysiedlaniem kułaków i rozkułaczaniem,

5. O destrukcji ekonomicznej na wsi,

6. O działalności rozkładowej w Sowchozach i organizacji tamtych grup peowiackich,

7. O przeciwdziałaniu kolektywizacji,

8. O zamachach,

9. O wysiedlaniu duchowieństwa i represjach w stosunku do niego,

10. O kadrach partyjnych i działaniu POW w związku z nimi,

11. O powstaniach na wsi w latach 1930-1931,

12. O działaniach w związku z wysiedlaniem byłych obszarników,

13. O przygotowaniach i magazynowaniu produktów rolniczych w rejonach, bazach i magazynach.

14. O działalności rozkładowej w zakładach chmielarskich na terenie sowchozów berdyczowskich,

15. O działalności rozkładowej w NTS-ach i zrywie ich pracy w różnych rejonach,

 

II. Dotyczące przemysłu

 

16. O kampanii cukrowniczej,

1. O działalności rozkładowej w fabrykach przetwórstwa cukrowniczego,

2. O działalności rozkładowej w zakładach szklarskich i porcelanowych w Kijowie, Chostomlu, Marchlewsku i Baranówce,

3. O działalności rozkładowej w młynach w powiecie bursiłowskim,

4. O działalności rozkładowej w kijowskich fabrykach: „Bolszewik” im. Artema i „Lenkuźnia”, „Czerwony Pługatar”, „Wyrobów Emaliowanych”, „Arsenał”, KPWRZ, KRŁES.

5. O dywersyjnej działalności w przedsiębiorstwach,

6. O działalności rozkładowej w tartakach w Makarowie, Teterewie i na Szepetowszczyźnie.

7. O działalności w Kijowie po utworzeniu spółdzielni i wprowadzaniu tam wrogiego elementu oraz jego wykorzystywaniu (1930 r.)

 

III. Dotyczące transportu

 

Informacje odnośnie transportu napływały bardzo rzadko. Materiały te opracowywał sam Sokołowski i przekazywał już przygotowane. Z tego, co przechodziło przez moje ręce, pamiętam następujące:

 

1. O działalności rozkładowej w KPWRZ

2. O działalności rozkładowej w transporcie wodnym na Dnieprze,

3. O bojówkach w transporcie kolejowym na linii południowo-zachodniej i jekatereńskiej,

4. O działalności rozkładowej na dworcach,

5. O zatrzymywaniu dostaw,

 

IV. Dotyczące wojska

 

Styczność z tymi materiałami miałam wyjątkowo rzadko. Pamiętam, iż były to materiały pochodzące głownie od Sztajna, Grodeckiego i innych:

 

1. O lokalizacji jednostek wojskowych kijowskiego garnizonu z danymi liczbowymi odnośnie uzbrojenia,

2. O wywrotowej działalności w szkole Kamieniewa oraz dane liczbowe odnośnie jej stanu,

3. O sytuacji w jednostkach wojskowych oraz ich lokalizacji i uzbrojeniu w Żytomierzu i Korosteniu,

4. Informacja o lokalizacji, planach i pracy UNR w Kijowie, Kamieńcu Podolskim i w rejonie Proskurowa.

 

V. Dotyczące działalności na niwie kulturalnej

 

1. O pracy rozkładowej w instytucjach kulturalno-oświatowych,

 

VI. Oprócz wymienionych wyżej materiałów były także wysyłane:

 

1. Dokumenty o najwyższym stopniu tajności z fabryki „Bolszewik” w Kijowie (dotyczące laboratorium chemicznego),

2. Dane liczbowe odnośnie fabryki „Arsenał”,

3. Sądzę, że były materiały także i z innych przedsiębiorstw („Lenkuźnia”, „Artema”), gdyż działały tam silne peowiackie grupy.

 

VII. Oprócz tego przygotowywałam do wysłania do Polski:

 

1. Odpowiedzi na pytania z Polski odnośnie punktów oporu w strefie przygranicznej,

2. Informacje o osobach, którym należało wydać w Polsce pieniądze za pracę przeprowadzoną tutaj (wsparcie rodziny),

3. Informacje o pieniądzach otrzymywanych tutaj, po to, aby odpowiednie sumy mogły być wypłacone danym osobom w Polsce,

4. Informacje o osobach wysyłanych do Polski.

 

VIII. Korespondencja z innymi miastami – Moskwą, Mińskiem,

 

Korespondencją z innymi miastami – Moskwą, Mińskiem, zajmowałam się bardzo rzadko i to w wyjątkowych wypadkach, jeżeli potrzebne były jakieś informacje stamtąd albo od nas. Ta korespondencja odbywała się obowiązkowo w formie zaszyfrowanej. Zajmowali się nią osobiście Skarbek i Politur. O ile pamiętam:

1. Pytali Moskwę o osoby przybywające do Kijowa,

2. Odezwy o charakterze agitacyjnym, które rozsyłali do osób pracujących w terenie, celem ułatwienia im działalności (1930 r.),

3. Możliwe, że były i jeszcze inne materiały, o których obecnie nie pamiętam.

 

S. Halkiewicz

[podpis własnoręczny]

 

Przesłuchiwał:

Pełnomocnik SPO KOO GPU

Korkunow

[podpis własnoręczny]    

 

Oryginał, rękopis w języku ukraińskim.

DASBU, spr. 60830-FP, t. 8, k. 102-107.