Południowo-Wschodni Instytut
Naukowy w Przemyślu powstał 2 lutego 1990 r., jako pozarządowa placówka
naukowa. Idea jego założenia została wysunięta przez dr. Stanisława
Stępnia, adiunkta w Stacji Naukowej Polskiego Towarzystwa Historycznego, w
tym czasie pełniącego funkcję przewodniczącego Komisji ds. Mniejszości
Narodowych Wojewódzkiego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w Przemyślu,
któremu udało się pozyskać do tej inicjatywy młodych wówczas
przedstawicieli miejscowej inteligencji polskiej i ukraińskiej.
Organizatorzy tej placówki zakładali, że celem Instytutu będzie prowadzenie
badań nad mniejszościami narodowymi w Polsce i na Ukrainie oraz szczególnie
zaniedbanych w okresie PRL dziejów stosunków Polaków z narodami Europy
Południowo-Wschodniej, zwłaszcza Ukraińcami. Inicjatywa nawiązywała do
niezrealizowanego projektu prof. Franciszka Bujaka utworzenia w okresie
międzywojennym przy Uniwersytecie Lwowskim Instytutu
Południowo-Wschodniego. Organizatorzy inspirowali się także działalnością
funkcjonującego w Warszawie w latach 1930–1939 Ukraińskiego Instytutu
Naukowego oraz powojennej, powstałej w Przemyślu w 1957 r. wspomnianej
Stacji Naukowej Polskiego Towarzystwa Historycznego, która w 1990 r. uległa
likwidacji.

Instytut został zarejestrowany
sądownie jako stowarzyszenie i jest organizacją pożytku publicznego (KRS:
0000168339), działającą „non profit”. Działalność naukowa Instytutu jest
realizowana przez zakład badawczy zatrudniający pracowników etatowych, jak
też pracujących na zasadach społecznych. Instytut prowadzi bibliotekę
naukową specjalizującą się w problematyce mniejszości narodowych i
wyznaniowych, a także tematyce dziejów pogranicza polsko-ukraińskiego. Na
przestrzeni lat, w zależności od możliwości finansowych, Instytut
zatrudniał od 3 do 9 osób: historyków, historyków sztuki, filologów. Praca
naukowa w Instytucie przyczyniła się do napisania kilku rozpraw doktorskich
oraz uzyskania stopnia doktora nauk humanistycznych, z zakresu historii,
filologii polskiej i historii sztuki.


Dzięki stypendiom uzyskanym
przez Instytut z Fundacji Stefana Batorego, Kasy im. Józefa Mianowskiego,
Funduszu Rozwoju Euroregionu Karpackiego oraz osób prywatnych w Instytucie
odbyło staż 22 naukowców z Ukrainy.

W celu upowszechniania wiedzy o
mniejszościach narodowych i stosunkach polsko-ukraińskich Instytut
organizuje sympozja i konferencje naukowe. W celu wpływania na aktywizację
badań nad mniejszościami narodowymi i stosunkami Polaków z narodami Europy
Południowo-Wschodniej Instytut przyznaje Nagrodę Naukową im. Marcelego
Handelsmana za prace magisterskie, doktorskie i habilitacyjne (fundatorami
przyznanych dotychczas nagród byli m.in. Jerzy Giedroyć i Jan Nowak
Jeziorański). Obecnie środki na nagrodę gromadzone są w postaci darowizn
osób prywatnych.
Realizując
swe cele naukowe Instytut prowadzi:
–
działalność badawczą i wydawniczą;
–
organizuje konferencje naukowe, seminaria i warsztaty tematyczne;
–
prowadzi kwerendy w archiwach ukraińskich;
–
udziela konsultacji merytorycznych i bibliograficznych z zakresu tematyki
prowadzonych badań;
–
udziela informacji o prowadzonych na Ukrainie badaniach historycznych oraz
tamtejszym rynku wydawniczym.
Dotychczasowym efektem badań
PWIN jest ponad80 publikacji monograficznych i źródłowych oraz
specjalistycznych czasopism naukowych (zob. zakładka „Publikacje
Instytutu”, z których większość dostępna jest w naszej ofercie wydawniczej (zob. zakładka „Księgarnia”).
Południowo-Wschodni Instytut
Naukowy w Przemyślu
istnieje już 34 lata!
W
tym czasie wiele osób wspierało nas finansowo. Szczególne podziękowanie
pragniemy złożyć:
1.
Magdalenie Frąckiewicz-Wiśnioch
2.
Paulowi Bestowi
3.
Ks. Stanisławowi Bartmińskiemu
4.
Rafałowi Dzięciołowskiemu
5.
Lidii i Aleksandrowi Kolańczukom
6.
Jarosławowi Kolańczukowi
7.
Janowi Matkowskiemu
a
także:
Ś.P.
Jerzemu Giedroyciowi
Ś.P.
Janowi Nowakowi-Jeziorańskiemu
|