EDUKACJA

REALIZACJA PROGRAMÓW EDUKACYJNYCH

1. Organizacja wykładów publicznych o Ukrainie, stosunkach polsko-ukraińskich oraz mniejszościach narodowych w obu krajach

Celem organizowanych od początku istnienia Instytutu wykładów publicznych jest upowszechnienie wiedzy o Ukrainie, stosunkach polsko-ukraińskich oraz mniejszościach narodowych w obu krajach, a także gromadzenie informacji o współczesnym życiu politycznym w Polsce i na Ukrainie. W okresie sprawozdawczym wykłady odbywały się przeważnie raz w miesiącu i dotyczyły przede wszystkim współczesnego ukraińskiego życia politycznego, a szczególnie kampanii prezydenckiej i “pomarańczowej rewolucji” (teksty niektórych z nich drukujemy w niniejszym “Biuletynie”).

2. Poznając język i kulturę – poznajemy sąsiadów

W dniach od 12 do 26 lipca 2014 r. w Przemyślu odbywała się IV edycja Polsko-Ukraińsko-Białoruskiej Letniej Szkoły Kultury i Języka Polskiego.

Inicjatorem zorganizowania „letniej szkoły” jest Południowo-Wschodni Instytut Naukowy w Przemyślu, przy współpracy z Państwową Wyższą Szkołą Wschodnioeuropejską. Projekt zrealizowany został dzięki środkom finansowym i wsparciu Fundacji Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu w ramach programu „Study Tours to Poland”. W tegorocznej edycji, podobnie jak w latach ubiegłych, wzięło udział 25 studentów z Uniwersytetu im. Jurija Fedkowycza w Czerniowcach (Ukraina) oraz Uniwersytetu im. Janki Kupały w Grodnie (Białoruś).

Założeniem tego wieloletniego projektu jest działanie na rzecz współpracy z krajami niebędącymi członkami Unii Europejskiej, w tym z Białorusią i Ukrainą, a tradycyjnie w przeszłości związanymi kulturowo i historycznie z Polską, a także Europą Zachodnią. Ma on na celu zapobieganie tworzeniu nowych podziałów pomiędzy Europą Zachodnią a narodami Europy Środkowo-Wschodniej. Praktycznym celem projektu jest m.in. intensywna nauka języka polskiego (w wymiarze 5 godz. lekcyjnych dziennie). Lektoraty prowadziły doświadczone nauczycielki, Małgorzata Szybiak i Ludmiła Kozłowska z Południowo-Wschodniego Instytutu Naukowego, które niejednokrotnie pracowały z zagranicznymi studentami. Przyznają obie, że studenci podchodzą do nauki z ogromnym zapałem, z entuzjazmem odkrywali podobieństwa i różnice w brzmieniu, czy znaczeniu poznawanych wyrazów oraz zwrotów. Uczestnicy ”letniej szkoły” zostali podzieleni na dwie grupy, początkującą i zaawansowaną, co przyczyniło się do ułatwienia komunikacji, a tym samym umożliwiło dostosowanie tematyki zajęć i skali trudności do indywidualnych potrzeb, każdego studenta. Naukę języka polskiego uzupełniały: wykłady z zakresu historii i tradycji wieloetnicznej Rzeczypospolitej oraz polityki wobec mniejszości narodowych w Europie, a także codzienna prezentacja filmowej klasyki polskiej (m.in. Pan Tadeusz, Ogniem i mieczem, Katyń, Czas honoru).

Warto dodać, że język polski studenci doskonalili niemal na każdym kroku, poprzez oglądanie polskiej telewizji, słuchanie radia, czytanie prasy, czy robienie zakupów w przemyskich supermarketach oraz galerii. Podczas warsztatów językowo-kulturalnych studenci zaznajamiali się z funkcjonowaniem w Polsce: samorządu lokalnego, organizacji pozarządowych, szkolnictwa publicznego i niepublicznego, mediów publicznych, a także zabytków pogranicza etnicznego.

Aby nauka nie stała się monotonna organizatorzy Polsko-Ukraińsko-Białoruskiej Letniej Szkoły Języka i Kultury Polskiej zadbali również o atrakcyjny program kulturalny, w ramach którego studenci zwiedzali niezwykle bogaty w zabytkowe obiekty i muzea Przemyśl oraz okolicę, podziwiali m.in. uroki słynnego zamku Sapiehów w Krasiczynie,

jako jednego z najcenniejszych zabytków w Polsce, nazywanego perłą polskiego renesansu. Niewątpliwie największe wrażenie zrobił na nich jednak dwudniowy wyjazd do Oświęcimia, Krakowa

oraz Zakopanego.

Studenci niejednokrotnie podkreślają, że bardzo podoba im się język polski, który pod wieloma względami zbliżony jest nie tylko do ukraińskiego, ale także do białoruskiego. Przyznają jednomyślnie, że najwięcej trudności przysparza im gramatyka oraz ortografia. Prócz lekcji języka polskiego, studenci korzystali z indywidualnych konsultacji językowych, ponadto mieli możliwość korzystania  z księgozbiorów  przemyskich bibliotek, w tym Biblioteki PWSW, biblioteki naukowej PWIN oraz Przemyskiej Biblioteki Publicznej im. I. Krasickiego. W czasie wolnym od nauki młodzież brała udział w dyskotekach i różnych imprezach kulturalnych. Na zakończenie letniej szkoły wszyscy jej uczestnicy otrzymali certyfikaty ukończenia podstawowego kursu języka polskiego,

potwierdzające znajomość języka polskiego w stopniu podstawowym.

Na zakończenie szkoły jej uczestnicy otrzymali certyfikaty potwierdzające znajomość języka polskiego w stopniu podstawowym.

Pomysłodawcą i koordynatorem projektu jest dr Stanisław Stępień.

3. VI Polsko-ukraińskie spotkanie młodzieży studenckiej

Polsko-ukraińskie spotkania studenckie zostały zainicjowane w 1998 r. przez Federację Organizacji Polskich na Ukrainie przy współpracy Związku Ukraińców w Polsce. Organizacja corocznych spotkań studentów narodowości polskiej z Ukrainy ze studentami pochodzenia ukraińskiego z Polski ma na celu nawiązanie kontaktów, wzajemne poznanie problemów oraz dorobku kulturalnego na pograniczu polsko-ukraińskim. Od dwóch lat główny ciężar organizacyjny i merytoryczny przedsięwzięcia przejął Południowo-Wschodni Instytut Naukowy w Przemyślu. W 2004 r. VI Polsko-Ukraińskie Spotkanie młodzieży studenckiej odbyło się w dniach od 25 do 27 sierpnia pod hasłem Śladami współżycia i tolerancji pogranicza polsko-ukraińsko-żydowskiego w regionie przemyskim. Odbyło się ono w Przemyślu (w ubiegłym roku we Lwowie). Wzięło w nim udział 10 studentów z Polski oraz 10 z Ukrainy, a także przedstawiciele Instytutu oraz obu organizacji mniejszościowych. Program przedstawiał się następująco: wykład wprowadzający dr. Stanisława Stępnia pt. Polskie, ukraińskie i żydowskie dziedzictwo kulturowe w regionie przemyskim; zapoznanie studentów z działalnością i biblioteką Południowo-Wschodniego Instytutu Naukowego w Przemyślu, gdzie odbyło się także spotkanie z dr. Grzegorzem Kuprianowiczem kanclerzem Kolegium Polskich i Ukraińskich Uniwersytetów w Lublinie; spotkanie w Ukraińskim Domu Narodowym w Przemyślu z działaczami mniejszości ukraińskiej; obejrzenie w Przemyskiej Bibliotece Publicznej filmu o sojuszu polsko-ukraińskim 1920 r. pt. Trudne braterstwo oraz dyskusja nad jego treścią; spotkanie z inicjatorem wielu akcji dotyczących współpracy i ratowania zabytków wieloetnicznego dziedzictwa kulturowego pogranicza polsko-ukraińskiego ks. Stanisławem Bartmińskim proboszczem rzymskokatolickiej parafii św. Marcina w Krasiczynie; zwiedzanie odbudowanych cerkwi w Mielnowie, Chołowicach, Brylińcach, Olszanach oraz kapliczki wybudowanej przez mieszkańców wsi Śliwnica w miejscu dawnej cerkwi greckokatolickiej, a także cmentarzy przycerkiewnych i wojennych z czasów I wojny światowej oraz cmentarza żydowskiego w Krasiczynie. Na zakończenie “Spotkania” w bibliotece Instytutu odbyła się dyskusja panelowa pt. Co sami możemy zrobić w swoim regionie, aby ratować od zniszczenia i zapomnienia ślady dawnego współżycia Polaków, Ukraińców i innych narodowości?

Podobnie jak w latach ubiegłych “Spotkanie” było dofinansowane przez Stowarzyszenie “Wspólnota Polska” w Warszawie.

Stałą formą działalności edukacyjnej Instytutu jest udzielanie konsultacji merytorycznych i bibliograficznych osobom zainteresowanym tematyką ukrainoznawczą, zwłaszcza studentom Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Przemyślu oraz klerykom Wyższego Instytutu Teologicznego przygotowującym prace dyplomowe, licencjackie i magisterskie, naukowcom przygotowującym prace doktorskie i habilitacyjne, a także dziennikarzom, nauczycielom i uczniom szkół średnich.