|
Kim byli mieszkańcy
wczesnośredniowiecznego Królestwa Chazarii? Czy były
to tylko plemiona tureckie, które z czysto politycznych powodów przyjęły
judaizm, jak twierdzą niektórzy uczeni? Czy może, jak wykazują inni, był to
etniczno-religijny konglomerat składający się z tak zróżnicowanych pod
względem narodowym i religijnym ludów, jak Alanowie, Goci, Oguzowie,
Bułgarzy, Madziarzy, Pieczyngowie i Słowianie, scalony w jeden byt
państwowy przez przybyłą ze wschodu pierwszą falę mongolskich nomadów? Czy
może wreszcie wygnani ze swej ojczyzny nad Jordanem Żydzi, którzy natchnęli
swą religią władców tego tak wyjątkowego pod każdym względem tworu, jakim
było Królestwo Chazarii? A może w mniejszym lub większym stopniu prawdziwe
są wszystkie te tezy? Na te i inne, niemniej intrygujące pytania, próbuje w
swej książce odpowiedzieć w niezwykle kreatywny i pionierski sposób wybitny
izraelski historyk Abraham Polak.
Książka
Abrahama Nahuma Polaka, nosząca w języku hebrajskim tytuł Kazarija. Toldot mamlacha
jehudit be-Ejropa czyli
Chazaria.
Dzieje żydowskiego królestwa w Europie, jest
wspólną publikacją zasłużonego dla izraelskiej literatury
jerozolimskiego Instytutu im. Bialika oraz wydawnictwa „Masada”,
mieszczącego się w owym czasie w Tel Awiwie przy ulicy Lilienblum 33. Po
raz pierwszy książka trafiła do księgarń w I kwartale roku 1943, czyli w
czasach, gdy władzę mandatową w ówczesnej Palestynie sprawowali z ramienia
Ligi Narodów Brytyjczycy, w Europie dokonywała się zagłada narodu
żydowskiego, a pancerne kolumny niemieckiego Afrika Korps dzieliło od
Jerozolimy i Tel Awiwu zaledwie kilkaset kilometrów.
Pierwsze
wydanie Chazarii
zostało
wydrukowane w Drukarni Spółdzielczej „Achdut” [Jedność] mieszczącej się
przy ulicy Lilienblum w Tel Awiwie. Liczyło 355 stron, obejmowało wstęp
autora, 9 rozdziałów, trzy aneksy oraz zespolony indeks rzeczowy,
geograficzny i osobowy. Drugie, poprawione wydanie ukazało się w roku 1944
i było w zasadzie wierną kopią pierwszego.
Dokonano
jedynie korekty zauważonych w pierwszym wydaniu błędów. Druk wykonała tym
razem drukarnia „Madpis” [Drukarz] I. Zilberberga mieszcząca się przy ul.
HaSzuk 34 w Tel Awiwie. Wydanie trzecie – i jak dotąd ostatnie – ukazało
się już w niepodległym Izraelu w roku 1951. Liczyło 365 stron, gdyż zostało
uzupełnione o czwarty, niewystępujący w dwóch poprzednich wydaniach aneks,
poświęcony początkom i pochodzeniu języka jidysz. Wydrukowano je w drukarni
wydawnictwa „Masada”. Wszystkie trzy wydania noszą imiona autora w formie
skróconej: Ab. N. Polak.
Dzieło
Abrahama Nahuma Polaka nie zostało dotąd jeszcze przetłumaczone z
hebrajskiego na żaden inny język, choć cytowane jest w prawie każdej
poważniejszej pracy o Chazarach.
Niniejsze tłumaczenie zostało dokonane na podstawie trzeciego, poprawionego
i rozszerzonego wydania z roku 1951. Uzupełnione artykułem Hitgajrut ha-Kozarim czyli Konwersja Chazarów na judaizm, napisanym przez autora książki w
roku 1941 i opublikowanym w dwóch kolejnych zeszytach kwartalnika
poświęconego badaniom dziejów Izraela „Zion”5.
|
|
