Pragnąc jak najpełniej wprowadzić czytelników
w „sprawę POW”, zdecydowaliśmy się w poprzednim tomie, wydanym
drukiem w 2004 r., pokazać autentyczną działalność Polskiej
Organizacji Wojskowej na Ukrainie w okresie I wojny światowej
oraz w pierwszych latach powojennych. Niniejszy tom zawiera natomiast
dokumenty sfabrykowane przez GPU-NKWD mające na celu, pod płaszczykiem
walki z rzekomo nadal działającą polską organizacją, maksymalnie osłabić
mniejszość polską na Ukrainie, a w dalszej konsekwencji
doprowadzić do jej całkowitej denacjonalizacji i pełnej sowietyzacji.
Obejmuje on materiały z pierwszego okresu represji – lat
1927-1933. W większości są to dokumenty powstałe podczas śledztwa:
protokoły przesłuchań, zeznania, decyzje w sprawie aresztowań,
sprawozdania na temat wyników dochodzenia kierowane do wyższych organów
bezpieczeństwa i władz partyjnych. Dają one znakomity obraz
radzieckiego systemu represyjnego, sposobów prowadzenia przesłuchań,
wymuszania pożądanych dla funkcjonariuszy GPU zeznań. Z drugiej strony
ukazują ofiary, ich sylwetki psychologiczne oraz naiwność objawiającą się
wiarą w radziecką sprawiedliwość, bądź też zrozumienie
i uczciwość śledczych.
W zbiorze publikujemy także kilka dokumentów
obrazujących walkę z Kościołem rzymskokatolickim w USRR pod
koniec lat dwudziestych. Mimo iż represje wobec duchownych nie odbywały się
wówczas pod hasłami zwalczania POW (jej sprawę zainicjowano bowiem dopiero
na przełomie lat 1930/1931), to jednak są one wyrazem zaostrzenia się kursu
wobec społeczności polskiej, a ponadto nazwiska niektórych duchownych
(Szymański, Skalski, Perkowicz) pojawiły się potem w czasie rozprawy
z rzekomą Polską Organizacją Wojskową.
|