|
Publikacja
dofinansowana ze środków finansowych
Województwa Podkarpackiego w ramach programu
„Mecenat kulturalny 2013"
Duże miasta mają swych historyków, często nawet o
uznanym autorytecie naukowym, o małych zaś rzadko, kto pisze. A to one
właśnie w przeciągu dziejów stanowiły większość na mapie urbanizacyjnej
Rzeczypospolitej.
To w nich jak w soczewce skupiały się losy ludzi różnych
stanów, narodowości i wyznań. „Małość” sprzyjała konsolidacji, przełamywała
izolacjonizm, sprzyjała wzajemnym wpływom w dziedzinie kultury i
obyczajowości, a więzi sąsiedzkie były na ogół mocniejsze. Wspólnota losów,
zwłaszcza wobec zagrożeń zewnętrznych, spajała społeczność miejską. Nawet
jeśli dochodziło do konfliktów wewnętrznych, to z pomocą proboszcza, rabina
lub lokalnego mędrca, starano się je łagodzić, bo ludzie byli sobie
nawzajem potrzebni.
Taką małą społecznością miejską od schyłku średniowiecza
po czasy najnowsze były Wielkie Oczy.
Jej
zasadniczą cechą publikacji jest próba odtworzenia tego, czego już nie ma,
czyli bogatego świata wspólnego życia w małomiasteczkowym wielkoockim
mikrokosmosie Polaków, Ukraińców i Żydów; przenikania się trzech narodów,
trzech religii, trzech języków i trzech kultur, w otoczeniu wiejskiego
środowiska zamieszkałego niemal wyłącznie przez ludność ukraińską. Jeśli do
tych trzech podstawowych społeczności etnicznych dodać jeszcze „przyprawy”
w postaci osadnictwa wołoskiego, turecko-tatarskiego i niemieckiego1, to
dopiero wtedy otrzymamy pełen obraz tego, czym było niegdyś galicyjskie
miasteczko Wielkie Oczy, które dzisiaj jest małą osadą „na końcu świata”,
gdzieś w połowie drogi między Lubaczowem w Polsce a Jaworowem na Ukrainie.
|
|
SPIS
TREŚCI:
|
|
Przedmowa
|
9
|
|
DZIEJE WIELKICH
OCZU
|
13
|
|
OD ŚREDNIOWIECZA
DO POŁOWY XVII WIEKU
|
14
|
|
Ruś Czerwona –
walka o panowanie
|
15
|
|
Osadnictwo
żydowskie na Rusi Czerwonej
|
18
|
|
Początki Wielkich
Oczu
|
19
|
|
U SCHYŁKU
PIERWSZEJ RZECZYPOSPOLITEJ
|
31
|
|
Uzyskanie praw
miejskich
|
31
|
|
Okres
przedrozbiorowy
|
37
|
|
POD RZĄDAMI
AUSTRIACKIMI
|
40
|
|
Zmiany właścicieli
|
49
|
|
Rozwój gospodarczy
i demografia
|
55
|
|
Szkolnictwo i
opieka socjalna
|
76
|
|
I WOJNA ŚWIATOWA
|
92
|
|
Okupacja rosyjska
|
92
|
|
Powrót pod
panowanie austriackie
|
101
|
|
LATA
MIĘDZYWOJENNE
|
103
|
|
Wojny
polsko-ukraińska i polsko-bolszewicka
|
103
|
|
Odbudowa
ze zniszczeń
|
110
|
|
Stosunki
narodowościowe i społeczne
|
115
|
|
II
WOJNA ŚWIATOWA
|
123
|
|
Pierwsze wejście
Niemców
|
123
|
|
20 miesięcy
okupacji sowieckiej
|
126
|
|
Początek okupacji
niemieckiej
|
139
|
|
Eksterminacja
Żydów
|
147
|
|
Pierwsze represje
|
147
|
|
Wysiedlenie
|
149
|
|
Zagłada
|
153
|
|
Losy Polaków i
Ukraińców
|
160
|
|
Roboty przymusowe
|
160
|
|
Armia Krajowa w
Wielkich Oczach
|
160
|
|
Początki napięć
polsko-ukraińskich
|
163
|
|
Tragiczny lipiec –
atak UPA
|
169
|
|
Partyzantka
sowiecka
|
177
|
|
CZASY PO II WOJNIE
ŚWIATOWEJ
|
181
|
|
Trudne lata
|
181
|
|
Wejście Sowietów
|
181
|
|
Utworzenie Milicji
Obywatelskiej
|
188
|
|
„Dobrowolne”
wysiedlanie Ukraińców
|
193
|
|
Przymusowe
wysiedlanie Ukraińców
|
199
|
|
Akcja „Wisła”
|
221
|
|
Stabilizacja i
czasy współczesne
|
224
|
|
WŁAŚCICIELE
WIELKICH OCZU
|
231
|
|
Na początku byli
Miękiccy
|
232
|
|
Piotr Mohyła
|
234
|
|
Mojżesz Mohyła
|
235
|
|
Anna Potocka z
Mohyłów
|
238
|
|
Andrzej Modrzewski
|
239
|
|
Urszula Modrzewska
z Krasickich
|
243
|
|
Elżbieta Łaszcz z
Modrzewskich
|
244
|
|
Aleksander Michał
Łaszcz
|
244
|
|
Józef Antoni
Łaszcz
|
245
|
|
Anna Potocka z
Potockich
|
246
|
|
Franciszek Salezy
Potocki
|
246
|
|
Szczęsny Stanisław
Potocki
|
247
|
|
Adam Poniński
|
250
|
|
Joanna Lubomirska
von Stein
|
251
|
|
Franciszek
Grzegorz Lubomirski
|
251
|
|
Fabian Sebastian Roman
|
252
|
|
Franciszek Placyd
Roman
|
252
|
|
Andrzej Jordan
|
252
|
|
Józef Stanisław
Wielopolski
|
253
|
|
Leona Wielopolska
z Dembińskich
|
253
|
|
Aleksander
Wielopolski
|
253
|
|
Ludwik i Antonina
Skarbek Borowscy
|
254
|
|
Aleksandra Horoch
ze Skarbek Borowskich
|
254
|
|
Seweryn Horoch
|
255
|
|
Gustaw Adolf Hagen
|
255
|
|
Edward Hagen
|
256
|
|
Stanisław Hagen
|
256
|
|
Karol Czerny –
„ostatni pan na Wielkich Oczach”
|
257
|
|
GMINA, PARAFIA,
PAROCHIA, KAHAŁ
|
259
|
|
PODZIAŁ
ADMINISTRACYJNY
|
260
|
|
Okres
przedrozbiorowy
|
260
|
|
Pod zaborem
austriackim
|
261
|
|
Okres
międzywojenny
|
263
|
|
Pod okupacją
|
265
|
|
Czasy współczesne
|
269
|
|
PARAFIA
GRECKOKATOLICKA
|
277
|
|
Duchowni
greckokatoliccy
|
281
|
|
GMINA ŻYDOWSKA
|
287
|
|
Rabini
|
290
|
|
PARAFIA
RZYMSKOKATOLICKA
|
294
|
|
Duchowni
rzymskokatoliccy
|
297
|
|
Zabytki
|
309
|
|
DWÓR
|
310
|
|
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR
|
312
|
|
CERKIEW
|
318
|
|
SYNAGOGA
|
322
|
|
DOMY WIEJSKIE
|
330
|
|
PARKI
|
331
|
|
CMENTARZ
GRECKOKATOLICKI
|
333
|
|
CMENTARZ ŻYDOWSKI
|
334
|
|
CMENTARZ
RZYMSKOKATOLICKI
|
337
|
|
WSPOM NIENIA I
RELACJE
|
339
|
|
Stanisława Cicha
|
339
|
|
Icchak (Issie)
Hoffman
|
343
|
|
Machla
Kantorovitch (Mania Hoffman)
|
351
|
|
Katarzyna
Konstantynowicz (Maślij
|
352
|
|
Ryszard (Reuven,
Ryzio) Majus
|
357
|
|
Michał Maślij
|
366
|
|
Cwi Orenstein
|
382
|
|
Grażyna Partyka
|
397
|
|
Kazimierz Sawiński
|
399
|
|
Jadwiga Schmidt
(Czerny)
|
403
|
|
Stanisław i
Henryka Szarota (Strasser)
|
417
|
|
Marek Urban (Wizenblit
|
427
|
|
Lea Zukerberg
|
434
|
|
ANEKSY
|
|
|
Aneks 1
|
439
|
|
NAZWY GEOGRAFICZNE
GMINY WIELKIE OCZY
|
439
|
|
Miejscowości
|
440
|
|
Wzgórza i
wzniesienia
|
449
|
|
Rzeki i potoki
|
451
|
|
Lasy, uroczyska i
niwy
|
453
|
|
Aneks 2
|
457
|
|
PRUSKIE KSIĘGI
PUŁKOWE – I WOJNA ŚWIATOWA
|
457
|
|
Aneks 3
|
478
|
|
SPRAWOZDANIE
TECHNICZNE
|
478
|
|
ŹRÓDŁA I LITERATURA
|
|
|
ARCHIWA
|
489
|
|
WYDAWNICTWA ZWARTE
|
490
|
|
WYDAWNICTWA CIĄGŁE
|
505
|
|
MATERIAŁY
NIEPUBLIKOWANE
|
509
|
|
WSPOMNIENIA I
RELACJE
|
510
|
|
MAPY
|
510
|
|
OB JAŚNIENIA
SKRÓTÓW
|
512
|
|
Indeks NAZW GEOGRA
FICZNYCH I ADMINISTRACYJNYCH TERYTORIALNYCH
|
515
|
|
INDE KS OSÓB
|
533
|
|
SKOROWIDZ PSEUDONIMÓW
|
551
|
